جی۷؛ دوئل ماکرون و ترامپ بر سر برجام یا همراهی برای فشار بر تهران

خبرگزاری مهر، گروه بین الملل- عبدالحمید بیاتی: شاید بدون اغراق بتوان گفت که برجام سایه سنگینی بر نشست جی ۷ در فرانسه انداخته است چون در هفته های اخیر موضوع مذاکرات پاریس با تهران در خصوص توافق هسته ای، تبدیل به نوعی مناقشه میان فرانسه و آمریکا شد. 

تا پیش از این مناقشه گمان می شد که «امانوئل ماکرون» رئیس جمهور فرانسه در حال میانجیگری میان ایران و امریکاست اما واکنش کاخ سفید به اقدامات ماکرون و پاسخ الیزه به واشنگتن موجب گشت تا اینطور به نظر برسید که فرانسه بطور مستقل در حال تلاش برای زنده نگاه داشتن برجام است. 

دیدار با ظریف در آستانه نشست جی ۷ 

نشست جی ۷ در حالی از روز شنبه آغاز می شود که پیش از آن و در روز جمعه «امانوئل ماکرون» رئیس جمهور فرانسه با «محمد جواد ظریف» وزیر امور خارجه ایران دیدار و گفتگو کرد.

وزیر امورخارجه پس از دیدار با ماکرون رئیس جمهور فرانسه در جمع خبرنگاران در مورد جزئیات این جلسه، گفت: در ادامه گفتگوهای تلفنی آقای دکتر روحانی و آقای مکرون که در چند هفته گذشته صورت گرفت پیشنهادی را فرانسه ارائه کرده بود و پیشنهادهایی را نیز ما ارائه کردیم. همه این پیشنهادها در مورد نحوه اجرای برجام و گام‌هایی که نیاز است طرفین بردارند برای اینکه اجرای برجام به صورت کامل از طرف همه طرف‌ها اجرا شود بود و گفتگوها برای رسیدن به درک بهتر بود.

وزیر امور خارجه، گفتگوی دوجانبه را خوب و سازنده خواند و اظهار داشت: البته بستگی دارد به این‌که چگونه اتحادیه اروپا بتواند به تعهداتی که در قالب برجام به ایران داده و همچنین تعهداتی که بعد از خروج آمریکا از برجام به ایران  داده است پایبند باشد.  البته اجلاس جی ۷ نیز برگزار خواهد شد و فرصتی است برای آقای مکرون که با سایر اعضای اروپایی ۱+۴ و سایر اعضای گروه ۷ صحبت کنند.

رئیس دستگاه دیپلماسی با تاکید بر اینکه ما برجام را غیر قابل مذاکره مجدد می دانیم گفت: برای اجرای برجام همانطور که همیشه در کمیسیون مشترک گفتگو می‌کردیم کماکان آمادگی داریم در سطوح مختلف گفتگو کنیم.

محورهای مهم جی ۷ و چالش های ماکرون 

شواهد نشان می دهد نشست گروه هفت به میزبانی فرانسه می تواند به صحنه چالش های دیپلماتیک و گفتگوهای پرحاشیه بین رهبران جهان، خصوصا امانوئل ماکرون و دونالد ترامپ بیانجامد. به جز پرونده هسته ای ایران، برگزیت و تجارت بین الملل سه محور اصلی احتمالی گفتگوهای چالش برانگیز در نشست سه روزه گروه هفت خواهندبود.

به گفته رسانه های فرانسوی مهم ترین عامل مورد اختلاف این نشست بی تردید اختلاف نظر ماکرون و ترامپ بر سر پرونده هسته ای ایران است. اختلاف نظرهایی است که ماه ها آغاز شده است اما به نظر می رسد در نشست گروه هفت به اوج برسد. نشست رئیس جمهوری فرانسه با وزیر خارجه ایران، محمد جواد ظریف، در پاریس درست پیش از این دیدار اهمیت اختلاف ها را روشن تر می کند.

هدف اصلی ماکرون کاهش تحریم های آمریکا علیه ایران است. به گفته خبرگزاری فرانسه، رئیس جمهوری فرانسه از دونالد ترامپ خواهد خواست تا درباره تحریم فروش نفت ایران تجدیدنظر کند و یا دست کم دستور کاهش تحریم ها را صادرکند.

در مقابل ماکرون تضمین خواهد کرد که ایران کاملا به برجام متعهد خواهد ماند. امانوئل ماکرون البته برای متقاعد کردن دونالد ترامپ کار دشواری پیش رو دارد. رئیس جمهوری آمریکا به تازگی گفته است که «ماکرون حق ندارد به جای آمریکا درباره پرونده هسته ای ایران حرف بزند و یا تصمیم گیری کند.»

موضوع دیگری که می تواند در این نشست بین دو رئیس جمهوری آمریکا و فرانسه تنش ایجاد کند موضوع مالیات بر درآمد شرکت های بزرگ اینترنتی از جمله گوگل و آمازون در فرانسه است، مالیات هایی که پیش‌تر دونالد ترامپ دلیل آن را حماقت ماکرون خوانده است.

افزایش اختلاف میان آمریکا و ۶ کشور صنعتی 

همانطور که اشاره شد ماکرون، رئیس جمهوری فرانسه به عنوان میزبان و رئیس نشست سال ۲۰۱۹ گروه هفت طی ماه‌های اخیر با افزایش تماس‌های تلفنی با همتای ایرانی خود و نیز اعزام وزیر خارجه و دستیار سیاسی خود به تهران تلاش دامنه‌داری را برای افزایش دوره پایبندی ایران به تعهدات هسته‌ای مندرج در برجام آغاز کرده است.

این تلاش‌ها تاکنون نتیجه خاصی در بر نداشته از یک سو ایران دو گام در جهت کاهش تعهدات هسته‌ای خود برداشته و از سوی دیگر، دونالد ترامپ، رئیس جمهوری آمریکا نیز از ایفای نقش فرانسه به عنوان واسطه تهران و واشنگتن ابراز نارضایتی کرده است.

با این وجود گویا فرانسه به عنوان رئیس دوره‌ای گروه۷ قصد دارد، از آخرین فرصت‌های موجود برای حفظ برجام استفاده کند. او پس از دیدار روز دوشنبه با ولادیمیر پوتین، رئیس جمهوری روسیه، روز جمعه نیز میزبان محمد جواد ظریف، وزیر خارجه ایران خواهد بود.

ایران پیشتر اعلام کرده که در صورتی که اروپا تا ۵ سپتامبر(۱۴ شهریور) خرید نفت از ایران، مراودات بانکی و تجاری با این کشور را برخلاف تحریم‌های آمریکا از سر نگیرد، سومین گام را در جهت کاهش تعهدات هسته‌ای جمهوری اسلامی در قالب توافق هسته‌ای سال ۲۰۱۵ میلادی برخواهد داشت.

اروپا حداقل برای آغاز خرید نفت از ایران نیازمند کسب معافیت از آمریکاست والا تجارت مواد غذایی و دارو با ایران به ظاهر از طریق ساز و کار مالی اینستکس ممکن است، هر چند که آمریکا نسبت به استفاده شرکت از این ساز و کار هشدار داده و عملیاتی شدن آن تاکنون بارها به تعویق افتاده است.

اما افزون بر موضوع برجام، همزمان با بروز شواهد آغاز رکود اقتصادی در جهان، سرنوشت بازار جهانی نفت و امنیت تجارت آن از طریق خلیج فارس و تنگه هرمز نیز مساله‌ایست که با بروز تنش میان ایران، آمریکا و بریتانیا در منطقه اهمیت بیشتری پیدا کرده است.

البته با توجه به این که علاوه بر آمریکا، بریتانیا و آلمان، فرانسه نیز پیشتر از کنترل برنامه موشکی و اقدامات منطقه‌ای ایران استقبال کرده بود، موضوع ایران در جریان بحث سران کشورهای عضو گروه۷ در مورد تحولات سوریه و یمن نیز مطرح خواهد شد.

برنامه موشکی و نقش ایران در سوریه در نشست فروردین ماه گذشته نیز محور گفتگوهای وزرای خارجه کشورهای عضو گروه۷ در فرانسه بود. نشستی که وزیر خارجه آمریکا در آن شرکت نکرد.

لذا با توجه به افزایش اختلاف نظرهای تجاری میان ترامپ و سران ۶ کشور صنعتی و ثروتمند جهان که از نشست سال گذشته این گروه در کانادا بروز کرد، موضوع ایران نیز می‌تواند بر دامنه تفاوت دیدگاه‌های سران گروه۷ در مورد نحوه تعامل با ایران بیفزاید.